یکی از شایع‌ترین بیماری‌های ویروسی که زنان و مردان را به دلایل مختلفی مبتلا می‌کند زگیل تناسلی نام دارد. این بیماری به دلیل ویروس پاپیلومای انسانی یا همان HPV منتقل می‌شود و می‌تواند با علامت یا بدون علامت باشد. بسیار مهم است افراد در رابطه با بیماری زگیل تناسلی و نشانه‌های آن بیشتر بدانند تا بتوانند با شناسایی آن هرچه سریع‌تر برای درمان اقدام کنند. در این مقاله به شکل کامل به اینکه زگیل تناسلی چیست خواهیم پرداخت.
زگیل تناسلی چیست؟
زگیل تناسلی (genital wart) یک بیماری ویروسی و نوعی عفونت مقاربتی (STI) به شمار می‌رود. این بیماری در بیرونی‌ترین لایه دستگاه تناسلی زنان و مردان به وجود می‌آید و عامل آن ویروس پاپیلومای انسانی (Human Papillomavirus) یا همان HPV به ویژه انواع HPV-6 و HPV-11 است که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شوند.
زگیل تناسلی زنان و مردان باعث ایجاد برجستگی‌های کوچک یا در حال رشد در داخل و اطراف اندام تناسلی زنان و مردان می‌شود. متخصصین معتقدند تنها ۱۰ درصد از افراد مبتلا به این بیماری علائم ظاهری زگیل تناسلی را بروز خواهند داد و بقیه مبتلایان با وجود آلوده بودن ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند. این عارضه یک بیماری مقاربتی است و از طریق تماس مستقیم و پوست به پوست نواحی تناسلی فرد آلوده با شخص دیگر منتقل می‌شود و انتقال آن از راه خون نیست.
زائده‌های زگیل تناسلی به حالت زائده‌های گوشتی نرم، مسطح یا برآمده در واژن، مقعد، ناحیه تناسلی، ران و کشاله‌های ران دیده می‌شوند.
علل زگیل تناسلی
علل زگیل تناسلی در زنان و مردان رابطه جنسی و تماس پوست به پوست با فرد آلوده است. این بیماری از طریق خون منتقل نمی‌شود و یک تماس جنسی ساده با فرد آلوده به شکل رابطه جنسی واژینال، دهانی و مقعدی می‌تواند باعث انتقال ویروس پاپیلومای انسانی یا همان HPV به فرد دیگر شود و زنجیره انتقال را ادامه دهد. به همین دلیل این بیماری بیشتر افراد از لحاظ جنسی فعال را هدف قرار می‌دهد و توصیه می‌شود برای انجام رابطه جنسی حتماً به شکل محافظت شده اقدام کرد و یا واکسن این بیماری را در زمان مناسب تزریق نمود.
علائم زگیل تناسلی
علائم زگیل تناسلی بانوان و آقایان با توجه به آلت تناسلی این افراد در بخش‌های مختلفی دیده می‌شود. در زنان زگیل تناسلی می‌تواند در ناحیه فرج، دیواره‌های واژن، بین اندام تناسلی خارجی و مقعد، مجرای مقعد و دهانه رحم رشد کند. زگیل تناسلی در مردان در ناحیه آلت تناسلی، بیضه یا مقعد دیده می‌شود. باید در نظر داشت که زگیل تناسلی می‌تواند در دهان یا گلوی فرد نیز به وجود آید.
از جمله علائم زگیل تناسلی در زنان و مردان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشاهده زائده‌های برجسته، سفت و توپر گوشتی در اطراف ناحیه تناسلی و مقعد به شکل تک، پراکنده و ریز یا خوشه‌ای و متمرکز به رنگ پوست یا تیره‌تر یا روشن‌تر
- احساس سوزش و خارش در محل زائده‌ها
- وجود ترشح و رطوبت در محل زائده‌ها
- خونریزی، بروز درد و انسداد مجاری ادراری در صورت وجود زائده‌ها در مسیر مجاری ادراری
انواع زگیل تناسلی
زگیل تناسلی در زنان و مردان بیش از ۱۰۰ نوع دارد که در هر مورد یک بخش از بدن تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. تقریباً ۳۰ نوع ویروس HPV وجود دارند که می‌توانند ناحیه مقعد و ناحیه تناسلی را تحت‌تأثیر قرار دهند و تنها دو نوع ۶ و ۱۱ در بیشتر موارد منجر به زگیل تناسلی می‌شوند.
تیپ‌های متفاوت ویروس زگیل تناسلی در دو دسته زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
تیپ کم خطر ویروس HPV
تیپ کم‌خطر باعث ابتلای فرد به زگیل در ناحیه واژن (ناحیه تناسلی)، مقعد و دهان می‌شود. این زگیل‌ها به طور کلی عفونت خاصی در بر ندارند و مشکل خاصی را به وجود نمی‌آورند و در طی زمانی در حدود ۱۸ تا ۲۴ ماه خودبه‌خود از بین می‌روند. از انواع کم‌خطر این ویروس می‌توان به انواع ۶، ۱۱، ۴۰، ۴۳، ۴۴، ۵۳، ۵۴، ۶۱، ۷۲ و ۷۳ اشاره کرد.
تیپ پرخطر ویروس HPV
این نوع همان‌طور که نامش نشان می‌دهد پرخطر است و علاوه بر ایجاد زگیل تناسلی می‌تواند مشکلات دیگری را نیز به همراه داشته باشد. سرطان رحم و مقعد از جمله بیماری‌هایی هستند که بر اثر این زگیل تناسلی می‌توانند به وجود بیایند. از پرخطرترین انواع ویروس HPV نوع ۱۶، ۱۸، ۳۱، ۳۳، ۳۵، ۳۹،۴۵، ۵۱، ۵۲، ۵۶، ۵۸، ۵۹ و ۶۸ هستند.
روش‌های تشخیص زگیل تناسلی
تشخیص زگیل تناسلی در زنان و مردان توسط پزشک زنان یا پزشک اورولوژیست امکان‌پذیر است. به طور معمول با مشاهده زگیل پزشک می‌تواند نوع آن را تشخیص دهد. با این حال ممکن است معاینات و آزمایش‌های دیگری برای تشخیص دقیق‌تر لازم باشد که به شرح زیر هستند:
- معاینه لگنی و تست پاپ اسمیر: در بسیاری موارد پزشکان ممکن است لازم ببینند برای بررسی تغییرات دهانه رحم ناشی از این بیماری، تست پاپ اسمیر را انجام دهند. اگر جواب تست مثبت باشد نیاز به کولپوسکوپی/Colposcopy، بیوپسی واژن یا دهانه رحم خواهد بود.
- معاینه مقعد: برای معاینه مقعد پزشکان از دستگاه آنسکوپ استفاده می‌کنند تا داخل مقعد را برای یافتن زگیل بررسی کنند.
- آزمایش خون: از آزمایش خون مولکولی برای تشخیص قطعی زگیل تناسلی در مردان و زنان استفاده می‌شود که دقت بسیار بالایی دارد.
روش‌های درمان زگیل تناسلی
از آنجایی که بیماری زگیل تناسلی یک بیماری مسری است و می‌تواند به راحتی منتقل شود درمان آن از اهمیت بالایی برخوردار است. در برخی موارد ممکن است سیستم ایمنی بدن با عفونتی که باعث ایجاد زگیل‌های تناسلی شده مبارزه کند؛ اما در بیشتر موارد بیماری می‌تواند رشد کند و تکثیر یابد و به همین دلیل درمان آن اهمیت دارد. روش‌های مختلفی برای درمان زگیل تناسلی وجود دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انجماد: درمان زگیل‌ها با سرمادرمانی توسط نیتروژن مایع و روش انجماد.
- کوتر الکتریکی: سوزاندن زگیل‌ها با جریان الکتریکی.
- درمان با لیزر: از بین بردن و قطع جریان خون رگ‌های خونی بسیار ریز داخل زگیل‌های تناسلی با لیزر.
- برش الکتروسرجری حلقه‌ای: استفاده از روش LEEP با کمک حلقه سیمی و بار الکتریکی آن برای برداشتن زگیل‌ها از روی دهانه رحم.
- استفاده از پمادها: استفاده از محلول‌ها و کرم‌های شیمیایی برای قطع جریان خون زیر زگیل‌ها.
- درمان دارویی: استفاده از محلول اسیدی سالیسیلیک (TCA) و ژل پودوفیلاکس
متأسفانه باید گفت درمان قطعی برای زگیل تناسلی وجود ندارد و این بیماری فقط می‌تواند کنترل یا متوقف شود.
سن درگیر شدن زگیل تناسلی چند سالگی است؟
به دلیل روابط جنسی غیراصولی سن شیوع این بیماری به مرور در حال کاهش است و حتی به سن ۱۲ سال رسیده است. حدود ۸۰ درصد از افراد آلوده به بیماری زگیل تناسلی بین ۱۷ تا ۳۳ سال سن دارند و بیشترین گروه سنی مبتلایان بین ۲۰ تا ۲۴ سال هستند.
چه افرادی در معرض زگیل تناسلی قرار دارند؟
به صورت کلی می‌توان گفت افرادی که روابط جنسی محافظت نشده دارند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. به طور معمول راه‌های انتقال زگیل تناسلی به شرح زیر است:
- تماس جنسی از طریق آمیزش آلت تناسلی - واژن، آلت تناسلی - مقعدی و واژینال - واژن.
- رابطه جنسی دهانی با فرد مبتلا به سویه‌های HPV-6 و HPV-11
- سابقه ابتلا به هرپس سیمپلکس یا تبخال تناسلی
- تماس دهان، انگشتان دست، دست‌ها، انگشتان پا و پوست با ضایعات آلوده به ویروس HPV
- به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی مانند رژ لب، عینک، صابون، حوله، تیغ یا اسباب‌بازی‌های جنسی
- داشتن تماس یا رابطه جنسی بدون انزال با فرد مبتلا
- داشتن سیستم ایمنی پایین بر اثر عفونت، دیابت یا استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن
- زایمان طبیعی بر اثر انتقال مادر به کودک
زگیل تناسلی پس از چه مدتی نمایان می‌شود؟
همان‌طور که گفته شد بسیاری از افراد مبتلا به زگیل تناسلی بدون علامت هستند. اگر علائم این بیماری بخواهند ظاهر شوند ۶ هفته تا ۶ ماه پس از سرایت ممکن است به طول بینجامد. باید در نظر داشت که ممکن است فرد تا سال‌ها متوجه این عارضه در خود نشود.
روش‌های جلوگیری از زگیل تناسلی
از آنجایی که زگیل تناسلی زنان و مردان می‌تواند بسیار مشکل‌ساز باشد و به دلیل مسری بودن افراد بسیاری را تحت‌تأثیر قرار دهد پیشگیری از ابتلا به این بیماری و آشنایی با روش‌های جلوگیری از زگیل تناسلی بسیار اهمیت دارد. مهم‌ترین راهکار پیشگیری از ابتلا به این ویروس تزریق واکسن گارداسیل است. این واکسن می‌تواند از ابتلا افراد به برخی از تیپ‌های HPV جلوگیری کند. توصیه می‌شود این واکسن در سنین بین ۹ تا ۲۶ سالگی که سن آغاز فعالیت‌های جنسی به شمار می‌رود تزریق گردد. جدای از زدن واکسن روش‌های جلوگیری از ابتلا به زگیل تناسلی به شرح زیر هستند:
- غربالگری بیماری‌های مراقبتی
- چکاپ قبل از ازدواج و هر نوع رابطه جنسی
- استفاده از کاندوم در هنگام رابطه جنسی
- خودداری از رابطه با افراد مبتلا به زگیل واژن، تناسلی و مقعدی
- ترک سیگار در افراد مستعد به این بیماری و یا مبتلا به این بیماری
- خودداری از به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی با دیگران
- عدم تغییر مکرر شریک جنسی و اجتناب از رفتارهای پرخطر جنسی
- چکاپ سالانه سلامتی
با روش‌های نام برده می‌توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد و به این ترتیب از عوارض احتمالی آن در امان ماند.
چه بیماری‌هایی با زگیل تناسلی اشتباه گرفته می‌شوند؟
برخی از بیماری‌ها و زائده‌های پوستی ممکن است با زگیل تناسلی تشابه داشته باشند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کیست بارتولن (Bartholin’s cyst)
- ضایعات تبخال
- تگ‌های پوستی (اسکین تگ):
- جوش‌های پوستی
آیا بعد از درمان زگیل تناسلی می‌توان رابطه داشت؟
باید توجه داشت پس از درمان و ناپدید شدن زگیل‌های تناسلی امکان انتقال این ویروس همچنان به دیگر افراد وجود دارد. تشخیص اینکه بیمار چه زمانی از این ویروس به شکل کامل پاک می‌شود سخت است زیر آزمایش مشخصی برای تشخیص این مسئله وجود ندارد. به طور معمول ویروس پس از دو سال به شکل کامل از بدن فرد پاک می‌شود. موارد متعددی می‌توانند بر روی مدت زمان حضور این ویروس در بدن فرد تأثیر داشته باشند که از آن جمله می‌توان به سلامت عمومی فرد و قدرت سیستم ایمنی بدن اشاره کرد.
باید توجه داشت حتی اگر سیستم ایمنی فرد بتواند در کمتر از چند ماه زگیل تناسلی را از بین ببرد؛ اما این بیماری همچنان ریشه‌کن نشده و احتمال عود آن وجود دارد و باید حتماً از طریق درمان‌های پزشکی این بیماری مداوا گردد.
کلام پایانی
زگیل تناسلی یکی از بیماری‌های شایع است که می‌تواند مردان و زنان را درگیر کند. این بیماری از طریق ویروس اچ پی وی منتقل می‌شود و اصلی‌ترین راه سرایت آن تماس جنسی است. آشنایی با روش‌های مراقبت از ابتلا به زگیل تناسلی در زنان و مردان بسیار اهمیت دارد تا از طریق تزریق واکسن افراد در برابر ابتلا به این ویروس ایمن باشند. درمان این بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا سرایت این بیماری بسیار بالا است و می‌تواند افراد بسیاری را آلوده سازد.
منابع:
